Belevenissen tijdens een wrakduikspecialisatie

Wrakken voor de kust (bron: beschermeenwrak.nl)

Door Mark en Carolien

Men hoort veel verhalen over het duiken in de Noordzee. Als je met duikers praat die deze ervaring al hebben meegemaakt dan krijg je of hele enthousiaste of hele teleurgestelde reacties. Een aantal boeken beschrijven hoe mooi het duiken in de Noordzee toch is – of hoe uitdagend en gevaarlijk het kan zijn. Er zijn allerlei spannende verhalen over Duitse onderzeeërs, Britse kruisers of van wrakken die in een vorige eeuw al gezonken zijn. Er is een grote hoeveelheid wrakken, bekend en onbekend, die direct voor onze kust liggen. Carolien, Menno en Mark wilden graag deze ervaring zelf meemaken en besloten daarom zich voor de specialisatie cursus Wrakduiken in te schrijven bij GetWet Maritiem.

De cursus begon met een halve dag theorie in de Schietbaan Europoort op de Maasvlakte. Ben Stiefelhagen, samen met Klaudie Bartelink de drijvende kracht achter de duikschool GetWet, introduceerde ons in de geschiedenis van de Noordzee, de monumenten wetgeving, de procedures en de uitrustingsstukken die noodzakelijk zijn om veilig op een wrak in de Noordzee te kunnen duiken. Het theoriedeel werd afgerond met een vegetarische aspergesoep met garnalen en boterhamen.

Daarna ging de groep direct naar het Oostvoornse meer waar het instructeursteam van Ben een cirkeltraining met verschillende stations over wrakduik-skills had voorbereid. We zouden langs een ankerlijn afdalen en erbij met een hand ons masker klaren, onderwater netten snijden, betonnen blokken heffen, een grote haspel met een gidslijn afrollen en weer inhalen, een noodopstijging doen en met een scooter een rondje duiken. Helaas was de zicht bij Slag Stormvogel op deze dag < 1m zodat we niet alleen onze buddy’s en instructeurs meerdere keren kwijtraakten maar ook niet alle stations onderwater konden vinden. Aan het eind van deze eerste dag hadden we meerdere (meer dan 8) opstijgingen en afdalingen op onze duikrekening staan en waren wel uitgeput maar ook blij dat we nu mee mochten op een echte Noordzee wrakduik.

Bron:www.lovcalypso.nl/noordzee-duikhotspot-de-kruisers

Wij besloten ons voor een duiktocht een week later in te schrijven. Het doel was erg aantrekkelijk omdat de tocht naar de Britse Kruisers zouden gaan. De kruisers zijn wel de bekendste scheepswrakken in de Noordzee. De Cressy, de Hogue en de Aboukir zijn in de Eerste Wereldoorlog op 22 september 1914 direct achter elkaar door de Duitse onderzeeër U-9 getorpedeerd en tot zinken gebracht. Bij deze aanval kwamen 1500 Britse zeelieden om het leven.

Een dag voor de excursie een mailtje van Ben met slecht nieuws: de duik gaat niet door vanwege slecht zicht, verkeerde windrichting en golfhoogten van meer dan 1m wat duiken op zee onveilig maakt. Ook de volgende geplande data gingen niet door en het duurde uiteindelijk een paar weken tot 1 juli tot we op grote vaart konden gaan.

Beel van echolood

Op die dag was dan ook alles perfect: geen wind, zon, meer dan 20 graden luchttemperatuur en een spiegelgladde zee. Om 07:45 ‘s morgens vertrokken we met de Aquila uit de eerste binnenhaven van Scheveningen met koers op het wrak van de Klipper. De Klipper was een stalen driemaster van circa 75m lang, 10m breed en van ongeveer 150 jaar oud en ligt vlak voor Hoek van Holland, net buiten de vaargeul van de commerciële scheepvaart. Na 4 uren varen verzamelde zich de groep op de Aquila om de display van het Echolood. De spanning was te snijden. Naar een paar minuten en een aantal manoeuvres konden we eerst een verdieping –de sleurgeul – met een daarna volgende verhoging op de zeebodem herkennen. De Aquila startte een zigzag patroon over het wrak om de exacte oriëntatie te bepalen en om een goede plek voor het ankeren te vinden. Op een signaal van de schipper mochten we dan de anker met de twee stromingsboeien eraan over boord gooien.

Toen de boeien aangaven dat de stroming laag genoeg was, ging het eerste buddy team te water. Zij moesten langs de ankerlijn afdalen, het anker vinden en deze op het wrak aan een goede plek vastmaken. Daarna was het hoofdtaak van het eerste team de gidslijnen op het wrak uit te reelen zodat de volgende duikers zich goed kunnen oriënteren op het wrak. De tweede buddy paar dat te water ging moest de hefballon aan het anker vastzetten, zodat aan het eind van de duik het anker kan worden geborgen. Wij, Carolien en Mark, gingen als laatste buddy team te water net als de eerste duikers al weer aan de oppervlakte kwamen. Onze taak was het om de twee reels met de gidslijnen weer in te halen en terug te brengen. Dit bleek wel een vermoeiende en flinke klus omdat een reel alleen al ongeveer 5kg weegt, de lijn is ook niet echt soepel op te rollen en de stroming zet weer in aan de eind van de kentering. Weinig verrassend gingen we snel door onze luchtvoorraad.

Ondanks het Nitrox32 in onze tanks laat de diepte van rond 36m de nultijd ook behoorlijk klein worden. Dus er is niet veel tijd om het wrak zelf te bekijken. Maar wat we zagen was wel enorm indrukwekkend. De zicht was 15m of meer en het wrak was mooi begroeid met zeeanjelieren en vol met vissen. Als we terug aan de oppervlakte kwamen was er al een enthousiast stemming aan boord van de Aquila. Iedereen had een superduik gemaakt en sterkte zich nu met kippensoep en boterhammen.

De Adder (bron: Wikipedia)

Voor de tweede duik had de schipper koers op het wrak van de Adder gezet. De Adder was een Nederlandse rammonitor, die op woensdagavond 5 juli 1882 zonk op de Noordzee voor de kust van Scheveningen. Niemand aan de kust bemerkte de ramp en zo kwamen alle 66 opvarenden om. Ondertussen stond de zon hoog en iedereen probeerde een plekje met schaduw te vinden.

Bij de Adder aangekomen gingen Carolien en Mark als eerste in het water. Dit was ook zeer welkom omdat we al een volle 10 minuten in onze volle uitrusting in de zon stonden. Het is best spannend om langs een ketting af te dalen en niet te weten wat er beneden wacht, of er stroming staat of niet en of het anker bij het wrak ligt of op een plek in de zand waar niks te zien is. Bij deze duik liet ons de Noordzee haar andere kant zien. De zicht bij de Adder was minder dan 10cm en sommige plekken tot 20cm. Wij zouden eigenlijk de gidslijnen uitrelen en aan het wrak vastzetten als oriëntatie voor de andere duikers. Dit was bijna niet te doen omdat we het wrak niet kenden en niks konden zien. Het is best wel spannend bijna blind op een wrak te duiken. Wij hebben ons best gedaan en legden een korte route met de gidslijnen uit langs de wrakdelen die wij konden zien (voelen). Daarna gingen we meteen weer terug naar de oppervlakte. Na een paar uren varen kwamen we rond 21:00 uur avonds weer aan bij de binnenhaven in Scheveningen. Het was een lange, leerzame dag met veel nieuwe indrukken en ervaringen. Een van onze mededuikers aan boord was duikreporter Jackie Omen. Hij heeft tijdens deze excursie een video gemaakt die kunnen jullie hier bekijken

Om onze wrakduik specialisatie af te ronden moesten wij in totaal 4 duiken op wraken in de Noordzee maken en Menno ging dit keer ook mee om zijn eerste twee duiken op de Noordzee te maken. Met ons drieën hebben we ons opgegeven voor een excursie op 22 augustus. Dit keer gingen we met de Miranda, een kleinere en snellere boot dan de Aquila. Het doel was nog een keer naar het wrak van de Klipper te gaan en bij de tweede kentering aan een van de Britse kruisers duiken.

In tegenstelling tot de Aquila heeft de Miranda geen vulstation aan boord. Dus wij moesten eerst voldoende 15l flessen, zo mogelijk gevuld met Nitrox32, organiseren. De Onderwaterbos-app was erg handig ervoor en we hadden snel 6x 15l flessen samen. De vaart naar de Klipper was veel sneller dan de vorige keer omdat de Miranda met 17 knopen door de Noordzee ploegt. Origineel speed-boot feeling. De vaart duurde slechts 2,5 uur. Wij hadden ook dit keer weer het spannende moment als het wrak voor het eerst wordt gespot op de scherm van het Echolood.

Wet-notes van Mark en Carolien

Het zicht bij de Klipper was iets minder (5-6m) dan bij onze eerste tocht. Carolien en Mark konden dit keer het wrak vol genieten en maakten een relaxte duik. Zij moesten als tweede buddypaar de hefballon vastzetten en daarna het wrak schetsen op wet-notes, dus een makkelijke oefening. Menno daarentegen moest met de laatste buddyteam de gidslijnen inhalen en de anker heffen en was daarom goed aan het werken onder water.
Daarna zetten we koers op de wrakken van de kruisers.

De Cressy (bron: http://horl.yolasite.com/wrakken.php)

Met langzame vaart kwamen we na 4 uren bij de wrakken aan, die 22 zeemijl westelijk van Scheveningen liggen. Wij maakten ons gereed voor een duik op de Cressy. Carolien en Mark sprongen dit keer als eerste in het water. Wat een belevenis! Je daalt langs een lijn af en ziet helemaal niks. Dan plotseling op 26m diepte zie je een enorm wrak 5m voor je liggen. Wat een beeld. Wij reelden de gidslijn uit en moesten ons ook tegen de stroming vooraan werken. Wij gingen naar binnen door het gat dat de torpedo explosie veroorzaakt heeft. Volgens Klaudie was dit de machinekamer. Verder binnen liggen nog tonnen van granaatkoppen, carbid en munitiekisten. Rond om het wrak zwemen grote scholen van steenbolken en we zien grote Kabeljauwen en Pollacks. Wat een highlight! Het was een geweldige duik.

Wrak de Aboukir met Steenbolken (bron: fotopagina Noordzee)

Terug aan de oppervlakte tekende Ben onze brevetregistratiekaarten af en ze zijn trots dat we deze uitdagende specialisatie gehaald hebben. Dan begonnen we de terugreis naar Scheveningen waar we dan ook om 20:30uur aankwamen. Het was weer een lange en leerzame dag.

Facit:
Duiken op de Noordzee brengt nieuwe aspecten die het duiken in het algemeen interessant en vol afwisseling maken. Het is best wel spannend op wrakken te duiken en voor de duik de geschiedenis van deze te onderzoeken en na te lezen. De wrakken zijn biotopen vol met vissen en planten en zijn erg mooi aan te zien. Duiken op de Noordzee vereist een gevorderd duikniveau en een verhoogd niveau van stressbestendigheid. De zee is onberekenbaar, op een moment is het zicht uitstekend en paar uren later kan ze meteen nul zijn. De stroming kan heel hard zijn en het uitvoeren van de benodigde procedures tijdens een wrakduik zijn erg inspannend en best vermoeiend. Desondanks is het een geweldige ervaring en verrijking van onze duik vitae.

Meer informatie over wrakken en wrakduiken in Nederland kan je onder www.getwet.nl of  www.beschermeenwrak.nl vinden